Η οδοντική τερηδόνα συμβαίνει όταν το σμάλτο και η οδοντίνη ενός δοντιού μαλακώνουν από επίθεση με οξύ αφού έχετε φάει ή πιει οτιδήποτε περιέχει σάκχαρα. Με την πάροδο του χρόνου, το οξύ δημιουργεί μια κοιλότητα (τρύπα) στο δόντι. 

Τι προκαλεί την τερηδόνα;

Η οδοντική τερηδόνα προκαλείται από οξέα πλάκας που διαλύουν σταδιακά το σμάλτο και την οδοντίνη του δοντιού. Η τερηδόνα καταστρέφει τα δόντια και μπορεί να οδηγήσει σε σφραγίσματα ή ακόμα και αφαίρεση του δοντιού.

Τι είναι το σμάλτο;

Το σμάλτο είναι η σκληρή, προστατευτική εξωτερική επικάλυψη του δοντιού και είναι το πιο σκληρό μέρος του σώματος. Δεν περιέχει νεύρα ή αιμοφόρα αγγεία και δεν είναι ευαίσθητο στον πόνο.

Τι είναι η οδοντίνη;

Η οδοντίνη βρίσκεται κάτω από το σμάλτο, σχηματίζοντας το μεγαλύτερο μέρος του δοντιού και μπορεί να είναι πολύ ευαίσθητη στον πόνο. Η οδοντίνη καλύπτει τον κεντρικό «πολφό» του δοντιού.

Τι είναι η πλάκα;

Η πλάκα είναι ένα λεπτό, κολλώδες φιλμ που συνεχίζει να σχηματίζεται στα δόντια σας. Περιέχει πολλά είδη βακτηρίων.

Γιατί χαλάνε τα δόντια μου;

Η αποσύνθεση συμβαίνει όταν τα σάκχαρα στα τρόφιμα και τα ποτά αντιδρούν με τα βακτήρια της πλάκας, σχηματίζοντας οξέα. Κάθε φορά που τρώτε ή πίνετε οτιδήποτε περιέχει σάκχαρα, αυτά τα οξέα επιτίθενται στα δόντια και αρχίζουν να μαλακώνουν και να διαλύουν το σμάλτο. Οι κρίσεις μπορεί να διαρκέσουν μια ώρα μετά το φαγητό ή το ποτό, προτού τα φυσικά άλατα στο σάλιο σας προκαλέσουν την “επαναμεταλλοποίηση” και τη σκλήρυνση του σμάλτου. Δεν είναι μόνο τα σάκχαρα που είναι επιβλαβή: άλλα είδη τροφών και ποτών με υδατάνθρακες αντιδρούν με την πλάκα και σχηματίζουν οξέα. (Αυτοί είναι οι «ζυμώσιμοι» υδατάνθρακες: για παράδειγμα «κρυμμένα σάκχαρα» σε επεξεργασμένα τρόφιμα, φυσικά σάκχαρα όπως αυτά των φρούτων και τα μαγειρεμένα άμυλα). Ελέγχετε πάντα τα συστατικά. Γενικά οτιδήποτε έχει «όζη» στο όνομα είναι ζάχαρη, για παράδειγμα: σακχαρόζη, μαλτόζη και ούτω καθεξής. Η κατανάλωση ζαχαρούχων ή όξινων σνακ και ποτών μεταξύ των γευμάτων μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο τερηδόνας, επειδή τα δόντια σας δέχονται συνεχή επίθεση και δεν έχουν χρόνο να αναρρώσουν.

Ποια είναι τα σημάδια της τερηδόνας;

Στα αρχικά στάδια της τερηδόνας δεν υπάρχουν συμπτώματα, αλλά η οδοντιατρική ομάδα σας μπορεί να είναι σε θέση να εντοπίσει μια κοιλότητα στα αρχικά της στάδια όταν εξετάζει ή ακτινογραφεί τα δόντια σας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο θα πρέπει να επισκέπτεστε τακτικά την οδοντιατρική σας ομάδα, καθώς οι μικρές κοιλότητες αντιμετωπίζονται πολύ πιο εύκολα από την προχωρημένη τερηδόνα.

Τι συμβαίνει εάν έχω κοιλότητα;

Μόλις η κοιλότητα φτάσει στην οδοντίνη, το δόντι σας μπορεί να γίνει ευαίσθητο, ιδιαίτερα όταν καταναλώνετε γλυκά φαγητά και ποτά και όξινα ή ζεστά φαγητά. Καθώς η τερηδόνα πλησιάζει τον οδοντικό πολφό, μπορεί να υποφέρετε από πονόδοντο. Εάν ο πονόδοντος προκαλείται από ζεστά ή γλυκά τρόφιμα, αυτό μπορεί να διαρκέσει μόνο λίγα δευτερόλεπτα. Καθώς η τερηδόνα πλησιάζει πιο κοντά στον οδοντικό πολφό, ο πόνος μπορεί να διαρκέσει περισσότερο και μπορεί να χρειαστεί να πάρετε παυσίπονα – παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη – για να ελέγξετε τον πόνο. Πρέπει να επισκεφτείτε την οδοντιατρική σας ομάδα αμέσως καθώς μπορεί να αναπτύξετε οδοντικό απόστημα εάν δεν αντιμετωπιστεί.

Τι θα συμβεί αν δεν το αντιμετωπίσω έγκαιρα;

Ο πονόδοντος είναι σημάδι ότι πρέπει να επισκεφτείτε αμέσως την οδοντιατρική σας ομάδα, καθώς είναι μια προειδοποίηση ότι κάτι δεν πάει καλά. Εάν δεν κάνετε τίποτα, αυτό συνήθως θα επιδεινώσει τα πράγματα και μπορεί να χάσετε ένα δόντι που διαφορετικά θα μπορούσε να είχε σωθεί.

Ποιες περιοχές των δοντιών μου είναι πιο πιθανό να καταστραφούν;

Οι επιφάνειες δαγκώματος των δοντιών και οι επιφάνειες μεταξύ των δοντιών είναι πιο πιθανό να καταστραφούν, επειδή τα τρόφιμα και η πλάκα μπορούν να κολλήσουν σε αυτές τις περιοχές. Αλλά οποιοδήποτε μέρος του δοντιού μπορεί να είναι σε κίνδυνο.

Τι θεραπεία θα χρειαστώ;

Εάν η τερηδόνα δεν είναι πολύ σοβαρή, η οδοντιατρική ομάδα θα αφαιρέσει όλη την τερηδόνα και θα επισκευάσει το δόντι με σφράγισμα. Μερικές φορές το νεύρο στη μέση του δοντιού μπορεί να καταστραφεί. Αν ναι, ο οδοντίατρος θα χρειαστεί να πραγματοποιήσει θεραπεία ριζικού σωλήνα αφαιρώντας το νεύρο και στη συνέχεια επισκευάζοντας το δόντι με σφράγισμα ή στεφάνη. Εάν το δόντι έχει καταστραφεί τόσο πολύ που δεν μπορεί να επισκευαστεί, ο οδοντίατρος μπορεί να χρειαστεί να το αφαιρέσει.  

Υπάρχει κάτι που μπορώ να κάνω για να προστατεύσω τα δόντια μου από την τερηδόνα;

Ο καλύτερος τρόπος για να αποτρέψετε την τερηδόνα είναι να βουρτσίζετε τα δόντια σας σχολαστικά τελευταία φορά τη νύχτα και τουλάχιστον μια άλλη φορά κατά τη διάρκεια της ημέρας, με μια οδοντόκρεμα με φθόριο. Βεβαιωθείτε ότι βουρτσίζετε την εσωτερική και εξωτερική επιφάνεια των δοντιών σας. Η χρήση «μεσοδόντιων» βουρτσών ή οδοντικού νήματος ή ταινίας, βοηθά επίσης στην αφαίρεση της πλάκας και της τροφής ανάμεσα στα δόντια σας και από το σημείο που συναντούν τα ούλα. Αυτές είναι περιοχές που μια συνηθισμένη οδοντόβουρτσα δεν μπορεί να φτάσει.

Υπάρχει κάτι άλλο που μπορώ να κάνω;

Επισκεφθείτε την οδοντιατρική σας ομάδα τακτικά, όσο συχνά σας προτείνουν. Να τρώτε λιγότερο συχνά όξινες τροφές και ποτά καθώς και τροφές που περιέχουν ζάχαρη. Αποφύγετε τα σνακ μεταξύ των γευμάτων, για να περιορίσετε τον αριθμό των φορών που τα δόντια σας δέχονται επίθεση από οξέα. Το μάσημα τσίχλας χωρίς ζάχαρη για έως και είκοσι λεπτά μετά το γεύμα μπορεί να βοηθήσει το στόμα σας να παράγει περισσότερο σάλιο, το οποίο βοηθά στην εξάλειψη τυχόν οξέων που έχουν σχηματιστεί. Η οδοντιατρική σας ομάδα θα σας δείξει ποιες περιοχές πρέπει να προσέχετε περισσότερο κατά τον καθαρισμό. Θα σας δείξουν επίσης πώς να βουρτσίζετε σωστά και να καθαρίζετε ανάμεσα στα δόντια σας με «μεσοδόντιες» βούρτσες ή νήμα.